Na een lange wachtrij bij de kassa slenterde ik samen met half Nederland langs de werken van Mark Rothko in het Gemeentemuseum Den Haag. Bijzonder dat opeens iedereen geïnteresseerd is in abstracte kunst. Toch ben ik benieuwd hoeveel bezoekers echt voor de kunstwerken zelf komen, hoeveel alleen gaan om te kunnen zeggen dat ze zijn geweest en hoeveel opzoek zijn naar de ’emotionele ervaring’ waar zijn color fields om bekend staan.

Drukte op zaal

Het Gemeentemuseum heeft er voor gekozen om de werken chronologisch te tonen, waardoor de ontwikkeling van zijn oeuvre duidelijk zichtbaar wordt. Van figuratief, naar kleur vlekken waar je verbeelding nog enigszins op kan los gaan, naar de immense color fields die in de laatste jaren van zijn leven veranderen in donkere, deprimerende schilderijen.

Zittende vrouw

Meneer bekijkt aandachtig Nr 10

Zijn color fields zijn reusachtige schilderijen, bestaande uit rechthoekige kleurvlakken. Niet zomaar een kleurvlak, maar tientallen lagen verf over elkaar aangebracht, waardoor er zoveel diepte in de werken ontstaat dat de bezoeker in het werk kan worden opgezogen. Voor deze ervaring moeten de werken wel de kans krijgen om je op te slokken. Dat wordt lastig met de vele bezoekers op zaal. Daar heeft het museum een oplossing voor bedacht. Naast de grote zalen, waar zijn werk chronologisch hangt, zijn nisjes ingericht. In elke nis is één werk opgehangen. De meeste bezoekers blijven op de gang staan, waardoor iedereen het werk vrijstaand kan ervaren.

De color fields in nisjes

Op alle bankjes staren bezoekers naar de werken, alsof er een film wordt vertoond. Ook voorbij gangers blijven staan. Een enkeling probeert individueel een werk te ervaren en gaat op een meter afstand van het doek staan. Het is intrigerend om te zien. Dit is een van de weinig tentoonstellingen waar de bekende ‘9 seconden’ massaal worden overschreden. Even kreeg ik het gevoel dat ik in de Sint Pieter in Rome was; de massa’s mensen, maar rond bepaalde werken rust en aanbidding. De functie van het museum als tempel is in deze tentoonstelling overduidelijk zichtbaar.

Samen kijken, praten en discussiëren over de donkere Rothko’s

Hoe intrigerend en bijzonder Rothko’s werken ook zijn, de andere bezoekers trokken mijn aandacht. Wat zou ik graag alleen over de zalen willen dwalen om de kunstwerken echt te kunnen beleven. Zal ik dan wel heftige emoties ervaren?

Mark Rothko, Gemeentemuseum Den Haag, t/m 1 maart 2015